14 feb Zorginfarct
Bijna 25 jaar geleden werden de mondker dorpsdokters van Gemert en Jansen opgevolgd door de huidige “Noorderdokters”. Ze kregen een dringend advies mee: “Werk intensief samen, anders kan het jullie wel eens boven het hoofd groeien”. Ze doelden op de toen al toenemende zorgvragen in de veenkoloniale dorpen, waar chronische ziektes in luchtwegen (COPD/Astma) , suikerziekte type 2 (diabetes) en hartvaataandoeningen 2,5 tot 3 x vaker werden gesignaleerd dan landelijk gemiddeld. Ook overgewicht als risicofactor voor een tal van ziekteprocessen mag daar aan worden toegevoegd. Bijna wekelijks deden de nieuwkomers beroep op een ambulance voor hartinfarct, herseninfarct of acute benauwdheid. Langzaamaan is de zorgopzet gekanteld naar “preventief”: hoe voorkom je deze spoedeisende medische gebeurtenissen? Het resultaat lijkt meetbaar: er is nauwelijks nog 112 behoefte en mensen worden ouder, landelijk, maar ook in de Drentse dorpen. Voorkomen is beter dan genezen.
Een preventieve aanpak van ziekteprocessen en minder spoedeisende geneeskunde heeft zo z’n voordelen, maar kennelijk ook nadelen. Extreme benauwdheden, amputaties, acute hartdood zijn steeds minder herkenbaar als onderdeel van COPD, suikerziekte en hartvaatziekte. Deze aandoeningen lijken steeds beter beheersbaar en hebben een meer chronisch karakter gekregen. De levensverwachting neemt toe, echter de gezondheidsproblemen stapelen zich vaak wel op, hetgeen meetbaar is door de waslijst aan pillen en poeders die we moeten slikken. De zorgvragen worden ingewikkelder en kosten de arts vaak meer tijd. Aan de voorkant zien we helaas dat de instroom van nieuwe patiënten op steeds jongere leeftijd plaatsvindt. Ongezonde leefstijl (te weinig beweging, ongezonde voeding, roken en alcohol) speelt hierbij een belangrijke rol. Tijdens de Covid crisis is gemeld dat 85-90% van de in ziekenhuizen behandelde patiënten kampte met overgewicht (BMI>31). De overheid heeft hier niets mee gedaan en er is gekozen voor massale vaccinatiecampagne.
Vergrijzing, het ouder worden, gecombineerd met lagere geboortecijfers en een toenemende instroom van nieuwe, jongere patiënten leidt tot een toename van de zorgconsumptie en langere rijen voor het zorgloket: huisartsen zijn moeilijker bereikbaar, wachtlijsten voor het ziekenhuis en GGZ zijn enorm toegenomen. Daarnaast is het overnemen van huisartsenpraktijken steeds minder in trek, mede door de bureaucratisering van de zorg: een huisarts wordt steeds meer manager dan geneesheer. Oudere huisartsen stoppen voortijdig en melden zich via de achterdeur als ZZP-er bij praktijkhouders. Het kloppend hart van de zorg lijkt nu zelf ongezond en gebrekkig en de beperkte toegang kan worden vergeleken met een dreigend “zorginfarct”.
Inmiddels is er een samenwerkingsverband gevormd tussen de huisartsenpraktijken Valthermond, Tweede Exloërmond en Nieuw-Weerdinge, genoemd Noorderdokters. Hierin werken huisartsen Scherpenisse, de Vijlder, van de Ven en Zandwijk nauw samen om zodoende een efficiënte en toekomstbestendige zorg in de regio te kunnen waarborgen. Er is uitgebreid geïnvesteerd in eigentijdse nieuwe panden op de drie locaties. Ondanks hun samenwerkingsvisie ervaren zij ook een fors toegenomen werkdruk en kampen zij met personeelstekorten. Waarnemers en vakkundig personeel worden schaarser en vakanties en verplichte nascholing komen onder druk te staan.